Het dilemma van Viktor Orban: naar het Westen keren of bij Poetin blijven?

Vergis je niet. De Hongaarse premier is een man met een visie.

Op de Conservative Political Action Conference (CPAC) 2022 Viktor Orban beschreven zichzelf als “de leider van een land dat van dag tot dag wordt belegerd door progressieve liberalen” en Hongarije als een “Europees bastion van conservatieve christelijke waarden”. Hij ziet het Westen in verval raken, maar hoopt het te redden door het huidige politieke systeem – “liberale democratie” – te vervangen door “onliberale democratie”. Het is niet verrassend dat zijn model van goed bestuur het Rusland van Vladimir Poetin is.

Niet minder verrassend is het Hongarije van Orbán Vrijheidshuis notities, alleen “gedeeltelijk gratis”. Tibor Dessewffy, Hongaarse medeburger en lid van de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen, vermeld dat bij de recente parlementsverkiezingen in Hongarije “alles legaal is, maar niets democratisch … democratische instellingen bestaan ​​formeel, maar hun daadwerkelijke werking volgt pas [Orban’s] wil.”

EN, volgens Kim Scheppele van Princeton University bevestigen deze verkiezingen dat “zolang Orban de volledige controle behoudt over de regels voor verkiezingen, hij voor onbepaalde tijd aan de macht kan blijven.”

Hongarije heeft nog een lange weg te gaan voordat het Rusland wordt, maar de richting is duidelijk.

De overeenkomsten met de dictatuur van Poetin worden steeds duidelijker, en dat is zorgwekkend.

Dezelfde Hongaren die in oktober 1956 de moed hadden om tegen de Sovjet-supermacht in opstand te komen, leven nu “in een relatie van politieke bescherming” en partnerschap kapitalisme. Volgens Transparency International is de onliberale staat van Orbán met elk jaar van zijn ambtstermijn corrupter geworden en stijgt hij op de Corruption Perceptions Index bereiken van 55 in 2012 naar 42 in 2022, waardoor Hongarije lid wordt van de Europese Unie de meest corrupte Aarde. Ter vergelijking Russisch bereiken er zijn ongeveer 28 sinds 2012.

Corruptie is niet het enige dat Orban deelt met Poetin. Ze hebben ook een gemeenschappelijke visie op het imperiale verleden en het ‘uitzonderlijkheid’ van hun naties. Poetin heeft de ineenstorting van de Sovjet-Unie betreurd als de grootste politieke ramp van de 20e eeuw en zet zich onbeschaamd in om de imperiale aanspraken van Rusland te hernieuwen. Orban betreurt ook de transformatie van Hongarije van een grote macht binnen het Habsburgse koninkrijk naar een kleinere staat. Orban werd inderdaad gezien een sjaal dragen met een kaart van het “Groot-Hongaarse” Roemeense en Oekraïense grondgebied.

In 2020 vierden de Hongaren de 100ste verjaardag van het Trianon-verdrag van 1920, dat tweederde van “Groot-Hongarije” overliet aan een half dozijn buurlanden na de nederlaag van Oostenrijk-Hongarije in de Eerste Wereldoorlog.

Twintig jaar later sloot het Koninkrijk Hongarije zich aan bij de As-mogendheden van Adolf Hitler en herwon in ruil daarvoor enkele van zijn verloren gebieden. Orban was niet verontschuldigend over de alliantie van Hongarije met nazi-Duitsland en schilderde Hongarije in plaats daarvan af als oorlogsslachtoffer. Evenzo beschouwt Poetin Rusland als een slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog (terwijl hij gemakshalve de rol van de USSR bij de verbrokkeling van Polen door nazi-Duitsland in 1939 negeert) en als het ‘slachtoffer’, niet de veroveraar, van Oekraïne.

Orban en Poetin delen ook een diepgewortelde vijandigheid jegens Oekraïne. Beiden beschuldigen Oekraïne van het in bezit nemen van hun historische territoria: Transkarpatië in het geval van Orban, en Donbas en de Krim in het geval van Poetin. Beiden veroordeelden ook de Oekraïense taalwet, die voorschrijft dat schoolkinderen onderwijs moeten krijgen in de officiële taal van het land.

Zowel Hongaarse als Russische diplomaten hebben paspoorten afgegeven aan burgers van Oekraïne, wat duidelijk in strijd is met de Oekraïense wet. En net zoals Poetin voortdurend de onwettigheid en instabiliteit van de Oekraïense staat benadrukt, zo trok Orban de staat van Oekraïne in twijfel door het te bestempelen als “niemands land‘ en ‘Afghanistan’ en noemde het ‘financieel’ niet bestaand als de financiering zou stoppen.”

Sommige van Orbans pro-Poetin-gevoelens komen voort uit zijn verlangen om de zakelijke belangen van Hongarije te behouden en te bevorderen. Hongarije haalt nog steeds 85 procent van zijn gas en 65 procent van zijn olie uit Rusland. Orban is Poetin ook dankbaar omdat hij hem onlangs tegen zeer gunstige voorwaarden een lening van 13 miljard dollar heeft verstrekt voor de bouw van een kerncentrale.

En Orban maakt zich zorgen over Hongarije’s winstgevende fossiele brandstofreserves in Rusland. Misschien wel de meest prominente indicatie van Orban’s standpunt over Rusland en Oekraïne was dat toen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky hem uitdaagde om een ​​kant te kiezen, Orban antwoordde dat zijn verzoek niet in het belang van Hongarije is.

Maar er is nog een andere, meer schadelijke kant aan de pro-Russische houding van Orbán. Het stelde Rusland in staat om enkele sancties te omzeilen. Hij gaf de zelfverklaarde president van Wit-Rusland, Alexander Loekasjenko, legitimiteit door zijn minister van Buitenlandse Zaken te laten ontmoeten. Hij maakte duidelijk dat Hongarije de beschuldigde oorlogsmisdadiger Poetin niet zal arresteren als hij Hongarije binnenkomt. Hij geloofde in de meest doordringende leugen van het Kremlin door te insinueren dat de Verenigde Staten Rusland in een oorlog met Oekraïne duwden. En hoewel veel Europese landen het personeel van de Russische ambassade hebben uitgezet, bestaat de vrees dat Hongarije dat zal doen wordt Russisch spionagecentrum in Europa.

Zoals veel politici en analisten hebben opgemerkt, vormt Orban een uitdaging voor de integriteit van de Europese Unie en de NAVO. Hongarije’s steun aan de onliberale democratie en steun aan het Kremlin gaat immers niet goed samen met de westerse inzet voor liberalisme, democratie en Oekraïne. Vroeg of laat zal het Westen een moeilijke keuze moeten maken en beslissen of Hongarije erbij hoort of bij Rusland.

Maar Orban zal hetzelfde doen. Zijn steun aan irredentisme, Poetin en Rusland is alleen duurzaam zolang Poetin aan de macht is; De genocidale oorlog van Rusland tegen Oekraïne lijkt te kunnen eindigen in een patstelling of een nederlaag voor Rusland; en het Westen blijft onbeslist over Hongarije. Maar het lot van Poetin is onzeker, aangezien steeds meer Russische elites beseffen dat de oorlog een ramp is voor hen en hun land. De kansen van Rusland om de oorlog te winnen en ongeschonden te overleven, lijken steeds kleiner te worden. En het Westen zal tegenwoordig zijn geduld met Hongarije verliezen.

Orban zal dan geconfronteerd worden met een no-win situatie. Als hij een apologeet van Poetin blijft, zal hij waarschijnlijk met het schip van Poetin ten onder gaan. Als hij zich tot het Westen wendt, zal hij moeten toegeven dat hij Hongarije en het Westen jarenlang heeft bedrogen. En geen van de instellingen en staten die hij heeft gefrustreerd en gekleineerd, zal het waarschijnlijk vergeten.

Hoe dan ook, Orban zal verliezen en een plek vinden in wat de Sovjets de ‘ashery of history’ noemden. De enige manier om te overleven aan de kaken van vernedering zou zijn als Orbán zijn visie nu zou opgeven. Ironisch genoeg zou zo’n ommekeer wel eens iets kunnen zijn voor een populistische opportunist als de onliberale Hongaarse premier.

Alexander J.Motyl is hoogleraar politieke wetenschappen aan de Rutgers University in Newark. Als specialist in Oekraïne, Rusland en de USSR, maar ook in nationalisme, revoluties, rijken en theorie, is hij de auteur van 10 non-fictieboeken, evenals “Keizerlijke regio’s: Desintegratie, ineenstorting en heropleving van rijken” en “Waarom rijken weer verschijnen: Imperial Collapse en Imperial Revival in vergelijkend perspectief.”